2021-22

School	Onderzoeksvraag/vragen
	Gestart in 2021/22
ALASCA (Amsterdam Liberal Arts & Sciences Academie)	Hoofdvraag: Hoe kunnen we metacognitie een vast onderdeel maken van het curriculum van ALASCA? In de visie van de school staan de autonomie van leerlingen en het ontwikkelen van metacognitie centraal. Het streven is dat alle leerlingen (nog meer) ‘kapitein op hun eigen schip’ worden. Maar in hoeverre is er in de praktijk al sprake van het stimuleren van metacognitie in de lessen, en in hoeverre is er bij de docenten sprake van ‘concerns’ op dit punt? Want juist de concerns (zorgen) van docenten kunnen dienen als startpunt voor verandering. Als theoretische basis voor verandering heeft de docentonderzoeker gekozen voor het Concerns Based Adaption Model (CBAM). De dataverzameling in dit onderzoek gebeurt via lesobservaties en gesprekken met docenten. Contactpersoon: Kirsten Nijhof Pitch
Montessori Lyceum Amsterdam (MLA)	Hoofdvragen Hoe ervaren medewerkers van het Montessori Lyceum Amsterdam de schoolcultuur op dit moment op individueel, relationeel en systemisch niveau? Hoe kunnen we de huidige schoolcultuur definiëren door gebruik te maken van actieve reflectievormen? Hoe komen we, op diezelfde manier, tot een omschrijving van de gewenste schoolcultuur? Het Montessori Lyceum Amsterdam heeft de afgelopen jaren veel veranderingen ondergaan, in de interne structuur, maar ook in gebouwen en locaties. Dat kan een weerslag hebben op hoe medewerkers de school ervaren en op hoe zij daarbinnen functioneren. Belangrijke vragen waren daarom: In hoeverre heerst er een professionele schoolcultuur, zijn wij een lerende school en waar is verbetering nodig? Wat hebben de betrokkenen nodig om lerend te kunnen zijn in een veilige omgeving? De docentonderzoeker zal daarover data verzamelen via actieve reflectievormen. Die reflectievormen worden vervolgens met de medewerkers geëvalueerd en doorontwikkeld om ze, los van het onderwerp, ook te kunnen gebruiken met leerlingen. Contactpersoon: Charlotte Post
Montessori Lyceum Oostpoort	Hoofdvraag: Hoe beïnvloeden factoren en actoren de profielkeuze van leerlingen op het Montessori Lyceum Oostpoort? De docentonderzoekers verzamelen data via een korte digitale vragenlijst voor leerlingen, ouders en profieldocenten/mentoren en houden groepsinterviews om ook op een dieper niveau inzicht te krijgen in welke factoren en actoren het keuzeproces van leerlingen beïnvloeden. Doel is een ontwerp te maken voor verbetering van het profielkeuzeproces, en dit ontwerp opnieuw voor te leggen aan enkele focusgroepen van leerlingen, profieldocenten en mentoren. Met die feedback kan het ontwerp vervolgens verder worden verbeterd. Projectbeschrijving profielkeuzes (On-)bewuste beïnvloeding bij profielkeuzes in het voortgezet onderwijs
Mundus College	Hoofdvragen: Welke situaties met medeleerlingen doen zich in de les voor, waardoor de leerling zijn/haar gerichtheid op de les verliest? Welke specifieke vaardigheden zijn nodig om de gerichtheid op de lesinhoud te behouden? Wat leveren deze vaardigheden op in de lessen van de leerlingen? Welke ervaringsgerichte interventies zijn effectief om de leerling te laten oefenen met de vaardigheid om gericht te blijven op de lesinhoud? Aanleiding voor het onderzoek is de ervaring dat PRO/vmbo-leerlingen in de onderbouw zich heel gemakkelijk laten afleiden door hun klasgenoten. Doel is om een aanpak te ontwikkelen waarmee leerlingen leren om meer focus op te brengen voor de inhoud van de lessen. Klassengesprekken zijn niet voldoende om gedragsveranderingen te bereiken. In het project worden daarom simulaties ontworpen waarbij leerlingen actief handelen en situaties beleven, vandaaruit ontwikkelen zij inzicht in hun leergedrag. Contactpersoon: Arantes Biekman Handout
Open Schoolgemeenschap Bijlmer (OSB)	Hoofdvraag: Hoe komt het dat leerlingen op een brede school gemiddeld lager presteren? Hoe effectief is ons onderwijs eigenlijk? Wat kunnen we doen om meer leerlingen op niveau te krijgen? Startpunt voor de docentonderzoekers is: er zijn veel factoren die een rol spelen in de onderwijsprestaties van leerlingen, zeker in Amsterdam Zuidoost. Sommige van die factoren liggen buiten het bereik van de school, zoals het opleidingsniveau en de sociaaleconomische situatie van ouders. Maar er zijn ook factoren waarop de school wel invloed kan uitoefenen. Twee daarvan zijn: taalvaardigheid en hoge verwachtingen (én het ondersteunen van leerlingen om daaraan te voldoen). Het WOA-onderzoek richt zich op (a) het in kaart brengen van het niveau waarmee leerlingen instromen, hun ontwikkeling en hun examencijfers, en (b) de introductie van taalgericht vakonderwijs en het trainen van docenten in ‘onderwijs geven vanuit hoge verwachtingen’. Na een uitgebreide literatuurstudie (zie link) werken de onderzoekers nu aan: docent-interviews, het inventariseren van leerprestaties, interviews met leerlingen en het uitvoeren van lesobservaties. Zij delen hun bevindingen regelmatig met collega’s tijdens studiedagen, en plannen vervolgstappen in overleg met de schoolleiding. Contactpersonen: Brenda Liefhebber en Mark Bakker Poster Symposium Pitch Literatuurlijst
ROC van Amsterdam, MBO College Zuidoost	Hoofdvraag: Hoe ziet een begeleidingsstructuur en -methodiek binnen een hybride leeromgeving eruit? Het MBO College Zuidoost combineert schools-leren en werkplek-leren en streeft naar een goede samenhang tussen beide vormen van leren. In die werkwijze krijgen praktijkopleiders een grotere rol dan zij tot nu toe hadden. Doel van het Werkplaatsonderzoek is het ontwerpen een begeleidingsstructuur en –methodiek die past bij deze nieuwe, meer hybride leeromgeving. De docentonderzoekers hebben, ter voorbereiding van hun ontwerp, een literatuuronderzoek uitgevoerd, een contextanalyse en een behoeften-inventarisatie uitgevoerd. Dat leverde een aantal onderbouwde ontwerpprincipes op, die ter validatie zijn voorgelegd aan een focusgroep van experts. Inmiddels is ook een prototype van een workshop over motivatietheorie voor praktijkopleiders ontwikkeld en uitgetest. Centrale begrippen zijn: autonomie, relatie en competentie. In het schooljaar 2022-2023 wordt het project vervolgd. Contactpersonen: Sergej Sheer, Joey Blackson, Jac. de Wit Projectbeschrijving Pitch Motiverend coachen
Spinoza Lyceum	Hoofdvraag Centraal thema voor het onderzoek is het stimuleren van het zelfsturend leren bij leerlingen. Het onderzoek richtte zich in het schooljaar 2021-2022 op de vraag naar de effectiviteit van de (in het daltonuur) doorgevoerde veranderingen: een flowchart voor leerlingen en een nieuwe structuur in de daltonuren. Alle leerlingen en docenten ontvingen een identieke (digitale) vragenlijst met 59 vragen over onder andere: het daltonuur in het algemeen, de mogelijkheid om te kiezen uit verschillende typen daltonuren, het per les formuleren van leerdoelen, de flowchart, het gebruik van leerstrategieën en reflectie. De resultaten zijn inmiddels gepresenteerd, met als belangrijkste conclusie dat het bewuster omgaan met het daltonuur zoals dat het afgelopen jaar gebeurd is, tot een hogere waardering van het daltonuur heeft geleid onder zowel leerlingen als docenten, en daarnaast tot een hogere effectiviteit. De onderzoekers zullen nog nader analyseren of er verschillen zijn tussen leerlingen van de mavo-, havo- en vwo-afdeling, en/of tussen onderbouw- en bovenbouwleerlingen, en wat de specifieke behoeften van leerlingen zijn. Daarnaast starten zij in het schooljaar 2022-2023 met een pilot: een digitale tool voor het formuleren en reflecteren van leerlingen op hun leerdoelen voor het daltonuur. Handout Poster Contactpersonen: Jate Terpstra en Nellie Wagner