Op 7 september 2020 werd het WOA vo-mbo startsymposium gehouden op het Spinoza Lyceum. Deel 1 van het symposium bestond uit een bijeenkomst van een uur waarin de WOA-deelnemers 2020-2021 kennis konden maken met elkaar, en van Babette Meijer, een van de twee WOA begeleiders, uitleg kregen over de werkwijze van de WOA komend jaar. De groep bestaat dit jaar uit 9 gevorderde deelnemers, die al minstens een schooljaar deelnemen aan de WOA, en 4 nieuwe deelnemers die dit jaar aan hun onderzoek gaan beginnen.
Tijdens het tweede deel van het symposium presenteerden de deelnemers van afgelopen schooljaar hun onderzoeksprojecten. Jeroen Verzijden (WOA-projectleider) openende de middag met uitleg over de nieuwe WOA-vo/mbo website. Daarna heette Babette Meijer iedereen welkom en leidde de presentaties in.
Onderzoekspresentaties WOA-vo/mbo 2019-2020
Spinoza Lyceum
De eerste presentatie was een vooraf opgenomen presentatie van Jate Terpstra en Nellie Wagner over hun onderzoek op het Spinoza Lyceum met als hoofdvraag ‘Hoe kunnen we de effectiviteit van het Daltonuur op school verhogen?’. In het schooljaar 2018-2019 hebben zij een theoretische verkenning uitgevoerd door literatuur te verzamelen en een empirische verkenning uitgevoerd om de behoeften van collega’s en leerlingen rond het werken binnen de Daltonuren te inventariseren. Die inventarisatie hebben zij gedaan d.m.v. een vragenlijstonderzoek waar 42 leerkrachten en 317 leerlingen aan deelnamen. Op basis daarvan hebben ze in het schooljaar 2019-2020 een aantal ontwerpregels opgesteld die gebruikt werden om een oplossing voor het verhogen van de effectiviteit van het werken tijdens Daltonuren te vergroten. Dat is een flowchart geworden die zij komende schooljaar (2020-2021) willen gaan beproeven en implementeren op school. Voor meer informatie zie hun presentaties van het eindsymposium 2018-2019 en het startsymposium 2020-2021.
MBO College Zuidoost – ROC van Amsterdam
De tweede presentatie was een vooraf opgenomen presentatie van Sergej Sheer Mahomed, Ron Fokker en Jac de Wit over hun onderzoek binnen het MBO college Zuidoost van het ROC van Amsterdam. Zij vertelden o.a. dat de deelname aan de WOA het voor hen mogelijk heeft gemaakt om te leren onderwijsvernieuwingen te ontwikkelen o.b.v. onderzoek i.p.v. op basis van enthousiasme en intuïtie. In het schooljaar 2018-2019 hebben zij een onderzoek uitgevoerd naar de vraag ‘Wat maakt een opleiding een hybride opleiding?’. Daar hebben zij literatuuronderzoek naar gedaan en data verzameld door collega’s te interviewen die betrokken waren bij verschillende hybride opleidingen.
Afgelopen schooljaar (2019-2020) hebben zij een ontwerponderzoek opgezet waarbij zij op zoek zijn gegaan naar ontwerpprincipes voor het ontwikkelen van “De juiste begeleidingsmethodiek voor een hybride leeromgeving”. Dat leverde een aantal ontwerpprincipes op, gebaseerd op literatuur die zij verzameld en doorgenomen hebben tijdens de theoretische verkenning. Komend schooljaar (2020-2021) gaan zij de ontwerpprincipes gebruiken als uitgangspunt voor het ontwerpen van een prototype voor een begeleidingsmethodiek die bruikbaar is binnen de hybride leeromgeving binnen hun college.
Montessori Lyceum Oostpoort
De derde presentatie werd gegeven door Adinda IJlst en Anya Beemster van het Montessori Lyceum Oostpoort (MLO). Op hun school is een Internationale Schakelklas (ISK) aanwezig waar leerlingen (nieuwkomers) binnen 2 jaar Nederlands leren zodat zij kunnen doorstromen naar een reguliere middelbare school. Zij hebben afgelopen schooljaar (2019-2020) een onderzoek opgezet met de vraag ‘Wat hebben ISK-leerlingen nodig voor een optimale doorstroom naar een volgende school?’. Om die vraag te beantwoorden hebben zij een literatuurstudie uitgevoerd, een expert geïnterviewd en oud-leerlingen van de ISK benaderd die al doorgestroomd zijn naar andere middelbare scholen. Door de corona crisis bleek het lastig om die leerlingen te bereiken. Daarom gaan zij komend halfjaar doorgestroomde leerlingen alsnog benaderen om hen te interviewen en data van eerdere doorstromers analyseren.
Montessori Lyceum Amsterdam
Foekje Verhülsdonk van het Montessori Lyceum Amsterdam (MLA) gaf de vierde presentatie. Zij heeft in de eerste helft van afgelopen schooljaar (2109-2020) een onderzoek afgerond naar de reacties van MLA docenten op het nieuwe toetsbeleid dat de schoolleiding wil invoeren komend schooljaar (2020-2021). Daarvoor heeft zij 49 docenten op school een-op-een geïnterviewd met hulp van een zelf-ontwikkelde mindmap. Dat onderzoek heeft zij in februari afgerond en de resultaten zijn te vinden op de WOA website. De belangrijkste uitkomst was dat leerkrachten op zich positief staan tegenover het aanpassen van het toetsbeleid richting meer formatief toetsen, maar dat het tempo waarmee de schoolleiding het proces wil uitvoeren voor veel deelnemers nu te hoog lag. Vervolgens heeft Foekje een nieuw onderzoek opgezet waarbij zij ontwerpeisen wilde ontwikkelen voor het vernieuwen van het LOB programma in de bovenbouw op het MLA. De vraag was namelijk of er een meer Montessoriaans LOB programma op school kan worden ingevoerd, met als leidraad het kiezen met hoofd, hart en voeten. Dat is deels gelukt maar het interviewen van mentoren over LOB bleek in coronatijd lastig om te doen. Door haar ambitieuze plannen (en corona) bleek het onderzoek toch meer tijd te kosten dan verwacht. De ontwerpregels zijn er daarom nog niet, maar ze heeft wel een theoretisch onderbouwd visiedocument opgeleverd over LOB op school dat door de schoolleiding is aangenomen.
Berlage Lyceum
De vijfde en laatste presentatie van de dag werd gegeven door Frank Kampers van het Berlage Lyceum, met als titel Leerlingen motiveren voor burgerschapsprojecten tijdens twee jaarlijks terugkerende projectweken op Unesco-school Berlage Lyceum. Hij vertelde dat de burgerschapsprojecten op het Berlage Lyceum buiten het reguliere curriculum vallen (PTO/PTA), waardoor leerlingen er soms moeilijk voor te motiveren zijn. Doel van het onderzoek was daarom het doelgericht en systematisch verbeteren van onderdelen van de projectweek, met als hoofdvraag: Aan welke ontwerpeisen moeten burgerschapsprojecten voor 2-vwo tijdens de projectweek voldoen om leerlingen te motiveren? Afgelopen schooljaar (2019-2020) heeft Frank voor dit ontwerponderzoek zowel een theoretische verkenning uitgevoerd naar relevante literatuur (o.a. Deci & Ryan, 2000) als een empirische verkenning. Doel van die verkenning was om d.m.v. veldwerk tijdens een projectweek na te gaan hoe leerlingen die projectweek hadden ervaren en wat er verbeterd zou kunnen worden om hun motivatie daarvoor te verhogen. Die verkenning zou tijdens de projectweek in april 2020 worden uitgevoerd, maar door de coronacrisis is de uitvoering daarvan niet gelukt en verplaatst naar de projectweek in november 2020.
Conclusie
De presentaties van de deelnemers van afgelopen jaar zijn door de aanwezigen positief ontvangen. Uit alle verhalen bleek dat de deelnemers veel geleerd hebben over onderzoek doen en onderwijsmiddelen ontwerpen, zowel vanuit theoretisch perspectief (d.m.v. literatuuronderzoek) als vanuit empirisch perspectief (door in hun eigen school data te verzamelen). Helaas hebben zij allen in meer of mindere mate hun onderzoeksdoelen moeten bijstellen door de corona-crisis waar wij in maart in belandden. Daarom hebben zij allen de kans gekregen om hun onderzoek komend schooljaar verder uit te voeren, met als doel om in juni 2021 bij het eindsymposium een afgerond onderzoek te presenteren en daar een artikel over te schrijven voor een vakblad of wetenschappelijk tijdschrift. Hun vorderingen zullen komend jaar te volgen zijn op de deze website.